‘Concentratie slokdarm- en pancreaschirurgie zal levens redden’
Ziekenhuizen die nog complexe slokdarm- of pancreaschirurgie willen uitvoeren, moeten daar een minimum aantal operaties per jaar voor uitvoeren. Dat heeft minister van Volksgezondheid Maggie De Block beslist.
“De feiten spreken voor zich: hoe meer expertise een ziekenhuis heeft met de behandeling van slokdarm- of pancreaskanker, hoe meer kans een patiënt heeft op een succesvolle behandeling”, aldus minister De Block. “Met deze maatregel zullen we levens redden.”
Uit een studie van de Stichting Kankerregister blijkt dat de overlevingskansen na slokdarm- of pancreaschirurgie beduidend hoger zijn in ziekenhuizen die minstens 20 operaties per jaar uitvoeren (zie kaderstuk onderaan). Tot nog toe mocht elk ziekenhuis in ons land deze behandelingen evenwel aanbieden. Als gevolg daarvan is het aanbod erg versnipperd en wordt twee derde van de patiënten met slokdarm- of pancreaskanker vandaag behandeld in een ziekenhuis dat de drempel van 20 ingrepen níet haalt.
Daar maakt minister van Volksgezondheid Maggie De Block nu een einde aan. Vanaf 1 juli 2019 zullen enkel ziekenhuizen die minimum 20 ingrepen per behandeling per jaar halen nog slokdarm- of pancreaschirurgie mogen aanbieden. Op die manier wil de minister patiënten garanderen dat ze behandeld worden door een zorgteam met voldoende ervaring. Op termijn zal de minimumdrempel verder worden opgedreven om zo de kwaliteit van zorg voor de patiënt nog te verbeteren.
Overeenkomst met het Riziv
Ziekenhuizen die slokdarm- en/of pancreaschirurgie willen aanbieden, zullen daartoe een specifieke overeenkomst moeten sluiten met het Riziv. Voor elke behandeling moeten ze minstens 20 ingrepen hebben uitgevoerd in 2016, 2017 of 2018. Op vraag van minister De Block keurde het Verzekeringscomité van het Riziv vandaag, 17 december 2018, de overeenkomsten voor slokdarm- en pancreaschirurgie goed.
Om te vermijden dat patiënten op een wachtlijst belanden zijn samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen ook mogelijk. Samen moeten ze 20 ingrepen of meer per jaar halen. Voorwaarde is wel dat ze hun aanbod tegen 1 januari 2020 concentreren in één ziekenhuis. Ziekenhuizen en samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen kunnen tot 31 maart 2019 een dossier indienen bij het Riziv, waarin ze ook aangeven hoe ze hun capaciteit de komende jaren zullen uitbreiden.
Aantal centra
Van de 52 ziekenhuizen die in 2016 of 2017 slokdarmchirurgie uitvoerden haalden er 4 het minimum van 20 ingrepen per jaar: 2 in Vlaanderen, 1 in Wallonië en 1 in Brussel. Via samenwerkingsverbanden kan dit nog oplopen tot maximum 8 centra.
Van de 55 ziekenhuizen die in 2016 of 2017 pancreaschirurgie uitvoeren haalden er in het totaal 8 de minimumdrempel: 5 in Vlaanderen, 3 in Wallonië en 2 in Brussel. Via samenwerkingsverbanden kan dit nog oplopen tot maximum 14 centra.
Volume én kwaliteit
Op dit moment ligt de focus op het minimumvolume, maar bij de evaluatie van de overeenkomsten zal straks ook naar uitkomstvariabelen worden gekeken, zoals het postoperatieve mortaliteitspercentage.
Minister De Block: “Een minimum aan volume is belangrijk om voldoende expertise te kunnen opbouwen. Maar het is niet omdat een centrum voldoende volume haalt, dat het automatisch voldoende kwaliteit biedt. Bij de evaluatie van de overeenkomsten zullen we daarom ook kijken naar de resultaten van de behandeling. Voor elk centrum zullen die gegevens gepubliceerd worden, want patiënten hebben recht op die informatie.”
Andere complexe kankers
De concentratie van complexe kankerzorg in een beperkt aantal referentiecentra is een belangrijk element uit de hervorming van het ziekenhuislandschap die minister De Block doorvoert. Omdat daar een uitgebreide studie van het Federaal Kenniscentrum over voorhanden was, is er begonnen met slokdarm- en pancreaschirurgie. Dezelfde oefening zal nu gemaakt worden voor andere complexe kankers (bijv. longkanker of hoofd-halskanker), op basis van wetenschappelijke evidentie.
Postoperatieve mortaliteitscijfers
Voor slokdarmkanker sterft gemiddeld 3,9% van de patiënten binnen de 30 dagen na de ingreep en 9,3% binnen de 90 dagen. In centra met minstens 20 ingrepen per jaar ligt dit op respectievelijk 1,3% en 5,2%. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting Kankerregister voor de periode 2008-2015. Voor pancreaschirurgie lag het gemiddelde sterftecijfer in die periode op 3,9% na 30 en 7,8% na 90 dagen, tegenover 1,7% en 5,6% in centra die minstens 20 ingrepen per jaar uitvoeren.
